بررسی اثربخشی آموزشی مهارتهای اعتبارتی بر سلامت روان شناسی دانش

عنوان کامل: بررسی اثر بخش آموزشی مهارتهای اعتبارتی بر سلامت روان شناسی دانش

تعداد صفحات: 201

دسته: روش تحقیق، روانشناسی، علوم تربیتی

---

مقدمه:

 انسان امروزی به لحاظ پیچیدگی های زندگی، وسعت و سرعت تغییرات، با چالشهای فراوانی روبه روست که این چالش ها در قرن آینده بارزتر خواهد شد (دلور؛ ترجمه فقیهی و رئوف، 1375) چالش ها و بحران هایی مانند چالش بین جهانی شدن و بومی ماندن، بحران جمعیت، بحران سلامتی و تغذیه، دگرگونی های فناوری و شرایط حرفه ای، آثار فناوری نوین ارتباطی برمهارتهای اجتماعی اجتماعی و خلق وخوی، مشکلات خانوادگی و اشتغال والین در بیرون از منزل، افزایش فشارهای روحی و روانی و ....، که هر یک از این عوامل، مشکلاتی را بر چگونگی زندگی افراد و رفتارهای اجتماعی و فردی آنان تحمیل می کند.
 مطالعات اخیر حاکی است که این مسائل می توانند تأثیرات زیانبخشی بر سلامت جسمانی و  روانشناختی افراد داشته باشند. در واقع، بین تعداد مسائل روزمره ای که افراد تجربه می کنند و علائم مشکلات سلامت  و تنش های روانشناختی و فیزیولوژیکی  همبستگی وجود دارد (دلانگیس  و همکاران، 1982). کمپبل  و سونسون  (1992)، معتقدند زمانی که تنیدگی  ناشی از مسائل روزمره شدید  باشد و یا فرد به دلایل مختلفی هر تنیدگی را به صورت منفی درک کند ، سلامت و عملکرد وی (بویژه عملکرد تحصیلی) تحت تأثیر قرار می گیرد (کمپیل و سونسون؛ نقل از راس، 1999؛ میسرا ، 2000).   
کنار آمدن با این فشارها و کسب مهارتهای فردی و اجتماعی، هموار بخشی از واقعیت زندگی انسان بوده ودر ادوار متفاوت زندگی او، به اشکال گوناگون تجلی یافته است. در دوره کودکی، تعارض ها جلوه چندانی ندارند، اما با افزایش سن و هنگام مواجهه با دشواری های ویژه  سنین نوجوانی، کشمکشها و تعارضها بیشتر تظاهر پیدا می کنند. همزمان با رشد جسمانی و روانی، انتظارات خانواده و جامعه بیز از فرد افزایش می یابد، بطوری که نوجوان می پذیرد به سبب زندگی اجتماعی، بخشی از تمایلات خود را محدود کند ودر چهار چوب هنجارهای اجتماعی و گروهی قرار دهد. در این میان، هر چه جامعه پیچیده تر و ارتباطات بین فردی و اجتماعی وسیع تر گردد، تعارض های درونی و محیطی نبزسیر صعودی طی می کند و همه این عوامل، به سر گشتگی و آشفتگی بیشتر فرد می انجامد. اعتیاد، پناه بردن به انواع داروهای اعصاب، رفتارهای ضد اجتماعی و انواع اختلالات روانشناختی و عاطفی حاصل چنین فرایندی است. بنابراین محیط آموزشی یکی از اساسی ترین محیط هایی است که آموزش مهارت های زندگی از نظر بهداشت روانی ضروری است و به نظر میرسد در حوزه تعلیم و تربیت ، چگونگی رویارویی با مسائل مذکور و ایجاد زمینه مناسب برای رشد افراد و افزایش ظرفیت روانشناختی و توانایی های روانی – اجتماعی، برنامه ریزی و الزامهای خاصی را می طلبد.
 از طرفی نتایج بررسی های مختلف  نشان داده است که سبک های مقابله ای افراد در برابر مشکلات  و مسائل  زندگی  متفاوت است، برخی هنگام  مواجهه با مشکلات، می کوشند با  ارزیابی درست و منطقی  موقعیت و با استفاده  از راهبرهای مؤثر با موقعیت  مقابله  کنند، عده ای  در مواجهه با  مشکلات به جای مقابله سازگارانه با  مسائل، سعی  می کنند  به  روشهای  مختلف مانند: کناره گیری، افسردگی، پناه بردن به الکل و مواد و سایر راهبرهای نا کارآمد، از رویارویی با مشکلات اجتناب کنند. بنابراین مقدار تنیدگی که فرد تجربه می کند ممکن است تحت تأثیر توانایی فرد در مقابله مؤثر با رویداد ها و موقعیتها تنیدگی زا باشد. پژو هشگران با بررسی راهبردهای مقابله ای افراد موفق و نا موفق نشان دادند، افرادی که بطور موفقیت آمیز با مشکلات مقابله می کنند، افرادی هستند که خود را به مجموعه ای از مهارت ها تحت عنوان مهارت های زندگی مجهز کرده اند (کلینکه، نقل از محمد خانی، 1380). براین اساس، می توان گفت مهارتهای زندگی تواناییها و مهارت های عملی هستند که موجب رفتارهای مثبت و سازگارانه گردیده و برای احساس موفقیت، توانمندی و شادکامی در زندگی روزمره مورد نیاز می باشد (سازمان جهانی بهداشت، ترجمه نوری قاسم آبادی و محمد خانی ، 1377). ویژگی برجسته این برنامه ها آموزش مهارت های شناختی – رفتاری است که در اصلاح مشکلات رفتاری یا روانشناختی مؤثر تشخیص داده شده اند (بوتوین، 1983؛ نقل از ناصری و نیک پور، 1383). این مهارت ها توانایی هایی هستند که منجر به ایجاد روابط بین فردی مناسب و مؤثر، انجام مسئولیت های اجتماعی ، انجام تصمیم گیری های صحیح، حل تعارض ها و کشمکش ها بدون توسل به اعمالی که به خود و دیگران صدمه می زند، می شود. برهمین اساس در سالهای اخیر   آموزش مهارتهای زندگی برای آماده نمودن افراد، هنگام مقابله با  مشکلات و ایجاد رفتارهای مثبت و در نتیجه دستیابی  به  زندگی  موفقیت آمیز  مورد  توجه  روانشناسان  و       دست اندر کاران نظامهای آموزشی قرار گرفته است و امروز بخشی از برنامه های درسی سطوح گوناگون تحصیلی به آموزش زندگی اختصاص دارد (ادیب و فردانش، 1382). در اهداف آرمانی آموزش و پرورش ایران نیز تحت مضامین گوناگون به آموزش مهارتهای زندگی تاکید شده است، که این موارد عبارتند از:
- پرورش روحیه اعتماد به نفس و استقلال شخصیت.
 
- پرورش متعادل عواطف انسانی و همزیستی مسالمت آمیز.
- پرورش روحیه مشارکت و همکاری در فعالیتهای گروهی.
- پرورش روحیه تحمل آرای دیگران و سعه صدر.
- پرورش روحیه مقاومت در برابر تبلیغات سوء و .... که در نهایت منجر به تأمین سلامت جسمی و بهداشت روانی می شود (صافی، 1379) ...
 

 فهرست:
1-1- مقدمه 5
فصل اول مسأله مورد بررسی 5
1-2- بیان مسأله 8
1-3- ضرورت و اهمیت پژوهش 15
1-4- اهداف پژوهش 19
1-4-2- اهداف جزئی: هدف های جزئی این پژوهش عبارتند از: 20
1-5- فرضیه های پژوهش 20
1-6- تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها 21
1-6-1- سلامت روانشناختی 21
1-6-3- شیوه های حل  تعا رض بین فردی 23
1-6-3- مهارت جرأت ورزی 24
فصل دومپیشینه تحقیق و پایه های 25
نظری 25
2-1- مفهوم سلامت 26
2-2- ابعاد سلامت 27
- سلامت روان شناختی 28
بهداشت روان 36
ب) ارتباطات ارتباطی 37
2-3-1-حل مساله 39
ب) مهارت های خاص حل مساله: 45
2-3-1-2- راهبردهای مقابله ای 47
2-3-1-4- نقص در حل مسأله و بروز مشکلات روانشناختی در افراد 50
2-3-2- حل تعارض بین فردی 55
2-3-2-1- تعریف و ماهیت تعارض 56
تعارض و تضاد میان ارزش ها: 63
2-3-2-4- سبک های حل تعارض 67
2-3-2-5- روشهای پیشگیری و مهار تعارض ها 71
2-3-3- جرأت ورزی یا ابزار وجود 75
2-3-3-1- تعریف جرأت ورزی 76
2-3-3-2- اثر بخشی جرات آموزی در کنترل مشکلات روانشناختی 77
2-3-3-4- سبک های پاسخدهی افراد 80
2-3-3-6- مؤ لفه های جرأت ورزی، افراد بایستی بر چهار مؤلفه ابراز وجود مسلط باشند که عبارتند از: 84
فصل سوم روش شناسی تحقیق 88
3-3- جامعه آماری 90
-4-4نمونه و روش نمونه گیری 90
5- ابزارهای جمع آوری اطلاعات 91
3-5-1- مقیاس SCL-90-R 91
3-5-3- مقیاس نسخه دوم شیوه مقابله با تعارض رحیم (راسی- II) 99
الف) معرفی مقیاس: 99
3-5-4- مقیاس جرأتمندی جرابک 102
الف) معرفی مقیاس 102
ج) شیوه نمره گذاری و تفسیر نمرات: 103
فصل چهارم 106
یافته های  تحقیق 106
4-1- فراوانی گروه ها 107
4-2-تحلیل نتایج بر اساس فرضیه های تحقیق 108
جدول 4-5- نمرات آزمودنی ها در پس آزمون شیوه حل مسأله 113
جدول 4-6 نمرات آزمودنی ها در پیش آزمون پرسشنامه جرأتمندی جرابک 115
ب) آمار استنباطی 119
جدول 4-10 نتایج تحلیل کوواریانس یکطرفه؛ متغیر وابسته: سلامت روانی 120
الف) شیوه حل تعارض سازنده 121
الف) حل مسأله سازنده 124
فصل پنجم 131
5-2- محدودیت های پژوهش 139
پرسشنامه 141
آزمون SCL-90 141
2-1- مفهوم سلامت 147
2-2- ابعاد سلامت 148
- سلامت معنوی 149
- سلامت روان شناختی: 150
2-3-مهارتهای زندگی و مهارت های ارتباطی 155
بهداشت روان 158
ب) مهارت های ارتباطی 158
2-3-1-حل مساله 160
2-3-1-1- مؤلفه های حل مسأله 162
ب) مهارت های خاص حل مساله: 166
2-3-1-2- راهبردهای مقابله ای 169
2-3-1-3- سبکهای حل مساًله 172
2-3-1-4- نقص در حل مسأله و بروز مشکلات روانشناختی در افراد 173
2-3-2- حل تعارض بین فردی 179
2-3-2-2- انواع تعارض 185
الف) تعارض فرد با خود 185
ب) تعارض های گروهی و سازمانی 186
2-3-2-3- منابع تعارض 188
2-3-2-4- سبک های حل تعارض 192
2-3-2-5- روشهای پیشگیری و مهار تعارض ها 196
منابع مورد استفاده 199
الف) منابع فارسی 199

جهت دانلود محصول اینجا کلیک نمایید